print 

Boże Narodzenie w Polsce

W zewnętrznym wyrazie zawierają Swięta Bożego Narodzenia elementy sacrum i profanum. Wydaje się, że gospodarka rynkowa nasyca w Polsce aurę przedświąteczną w spos�b znaczący elementami profanum (komercja) i burzy w jakimś sensie tradycję taką np. że choinkę stroiło się dopiero w dzień Wigilii, a teraz jest ona wszechobecna w wystroju miast na wiele tygodni wcześniej. W Polsce Adwent raczej manifestuje się w Kościele. Na zewnątrz jest niewidoczny tak, jak to bywa np. w ościennym kraju - w Niemczech.
Okres najkr�tszych dni w roku i najdłuższych mrok�w rodził wiele lęk�w i niejasności.

Z dawnych wierzeń

Jest to noc czar�w, dziw�w i niesamowitych zjawisk. Wtedy wlaśnie otwiera się wnętrze ziemi i jasnym płomieniem świecą ukryte w nim skarby. Na chwilę woda w źr�dlach i rzekach zamienia sie w wino, mi�d a nawet w płynne złoto. Pod śniegiem zakwitają pięknie pachnące kwiaty, drzewa owocowe w sadach pokrywają się kwieciem i tej samej nocy wydają owoce. Ptaki rozmawiają wtedy ludzkim głosem, m�wi także bydło domowe. Pszczoły w ulach budzą się z zimowego snu. Nawet martwe kamienie ożywają i obracają się wok�ł własnej osi. Takie były dawniej wierzenia. Biada jednak człowiekowi, kt�ry wiedziony pr�żnością lub ciekawością usiłowałby zerwać zasłonę z tajemnic tej niezwykłej nocy.

Wieczerza wigilijna

Święta Bożego Narodzenia zaczynają się u nas wieczerzą wigilijną. Zasiada się do niej, gdy na niebie pojawi się pierwsza gwiazda. W tradycji polskiej jest to wiecz�r prawdziwego zbliżenia, wzajemnego odpuszczenia win, czas miłości, zadumy, najbardziej uroczyste i rodzinne święto w roku. Pod śnieżnobiałym obrusem rozkłada się garść siana, co jest przypomnieniem miejsca urodzenia Chrystusa w żł�bku. Przestrzegany jest bardzo refleksyjny zwyczaj pozostawienia pustego miejsca przy stole dla wędrowca: jest to zaproszenie na wieczerzę tego, kto nie ma własnego domu lub doń idzie, ale nie zdąży na czas. Potrawy jedzone przez cały dzien i podczas kolacji są postne. Przygotowywane są one z ryb: karpia, lina, szczupaka, sandacza, suszonych owoc�w oraz z ziaren (orzechy, fasola, mak, groch itp.) Wierzono, że pozwalają one przetrwać okresy głodu oraz zawierają zalążki nowego życia. Gospodyni przygotowuje 12 dań wigilijnych, co odpowiada liczbie apostoł�w przy stole Pańskim.

Opłatek

Najważniejszym elementem wigilijnej wieczerzy jest dzielenie się opłatkiem. W Polsce zwyczaj ten tkwi głęboko w sercu każdego Polaka. Posiada niemal mistyczne znaczenie. Żadne przeszkody, wojny, niewola itp. nie mogą powstrzymać Polak�w od tej pięknej tradycji. Dzielenie się opłatkiem rozpoczyna pan domu lub w zastępstwie najstarszy syn a potem każdy z obecnych musi ułamać od drugiego kawałek opłatka i zarazem podać mu sw�j do ułamania. Łamiąc się opłatkiem składa się jednocześnie życzenia.
Opłatki wyrabia się z mieszaniny pszennej mąki i wody. Wypieka się je w foremkach opatrzonych scenkami z szopki betlejemskiej. Po dzieleniu się opłatkiem zasiada się do wieczerzy wigilijnej.

Kolędy

Po spożyciu potraw i rozpakowaniu prezent�w śpiewa się kolędy. Polskie kolędy są nie tylko modlitwą, czy piesnią, są też opowiadaniem. Pierwsza polska kolęda pochodzi z roku 1424, zaczyna się od sł�w; "Zdr�w bądź Kr�lu Anielski". Wszyscy wielcy kompozytorzy i poeci podkreślają czar i potęgę polskich kolęd. Znajdujemy je w tw�rczości Chopina, Moniuszki, Norwida, Kochanowskiego, Sienkiewicza, Mickiewicza i innych. Kolędy śpiewała i śpiewa cała Polska.

Choinka

Drzewko iglaste, czasem tylko gałązki, ustrojone świecideśkami, bombkami, lampkami znajduje się w każdym domu. Zwyczaj ten został przejęty z tradycji niemieckiej. Zielone drzewko miało czarodziejską moc, niszczącą zło i chroniącą przed złymi urokami. Pod choinką układane są prezenty, szczeg�lnie oczekiwane przez dzieci. W zależności od regionu kraju przynosi je aniołek lub osoba przebrana w szatę św. Mikołaja.

Pasterka

Po wieczerzy wigilijnej całe rodziny udają się do kościoła na pierwszą Bożonarodzeniową Mszę Swiętą. Msza rozpoczyna się o p�łnocy. Kościoły są odswiętnie przystrojone i w każdym znajduje się szopka z dzieciątkiem Jezus i ŚSwiętą Rodziną.

Jasełka

W domach parafialnych, kościołach i szkołach odbywają się widowiska zwane jasełkami. Treścią tych widowisk jest historia narodzenia Pana Jezusa. W Polsce od XIII wieku przedstawienia te miały swoisty charakter narodowy. Jasełka były pewnego rodzaju teatrem dla ludu.

Szopki

Są to małe budowle ustawione w kościołach, czasem zajmują cały boczny ołtarz. Dach szopki jest ze słomy, w szopce znajdują się figurki postaci z Biblii. R�wnież obok kościoł�w buduje się szopki. Są one wiąksze, cząsto z żywymi zwierzętami. Od czas�w kr�la Jana Sobieskiego w szopkach zaczeły pojawiać się motywy narodowe. Najpiękniejsze są szopki krakowskie. Wielu ludzi przez cały rok pracowicie klei je z kartonu, zapałek, deseczek, oklejając je cynfolią i umieszczając w nich zabytki architektury krakowskiej.

Rodzinny charakter i świąteczny nastr�j kontynuowany jest przez dwa dni swiąt. Rodziny czynią wysiłek, by wigilia odbywała się u najstarszego członka rodu (babci, matki).W przypadku małżeństw składa się wizytę u rodzic�w w kolejności według ustaleń.
Najintensywniej swiętuje się czas od Bożego Narodzenia do Swięta Trzech Kr�li. Wtedy teź rozbiera się choinkę. W wielu domach stoi ona przystrojona aż do 2.02 tzn. do Święta Matki Boskiej Gromnicznej.